Senze brengt financiële gevolgen van invoering Omgevingswet en Wkb in kaart

1 januari 2022 is de beoogde datum voor inwerkingtreding van de Omgevingswet. Met deze wet wil de overheid regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen en samenvoegen. Tegelijk met de Omgevingswet wordt ook de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) ingevoerd. De invoering van deze nieuwe wetten brengt nieuwe kosten en baten met zich mee voor gemeenten.

Voor onder andere de gemeente Almere onderzochten wij, in samenwerking met Ecorys, wat de financiële invoeringseffecten zullen zijn, wat de mogelijkheden zijn om die kosten in de hand te houden en baten te genereren, om uiteindelijk overwogen strategische beleidskeuzes te kunnen maken.

Hoeveelheid werk blijft gelijk, aard van het werk verandert
Wij ontwikkelden een model waarmee we de werkzaamheden onder de nieuwe wetten kunnen onderverdelen in gevolgen voor het gemeentelijk systeem, voor de processen en de gevolgen voor de medewerkers. Uit ons onderzoek bleek dat de hoeveelheid werk voor een gemeente niet verandert. Het werk zelf verandert wel: er is meer werk in het voortraject van een aanvraag, door onder meer het vooroverleg, en er is meer werk achteraf, in de vorm van handhaving. Een deel van de werkzaamheden, in de vorm van toetsing en toezicht, verschuift van gemeenten naar de private sector. Hierdoor verdwijnen bijvoorbeeld inkomsten via leges voor gemeenten.

Vergelijking van varianten
Door middel van ons onderzoek kunnen we voor gemeenten beleidsmatige keuzes en gevolgen inzichtelijk maken. Dit varieert van “financieel optimaliseren” om wegvallende inkomsten uit leges te compenseren tot “de burger centraal” door dienstverlening sneller, inzichtelijker en goedkoper te maken. Als een gemeente kiest voor financieel optimaliseren dan heeft dit direct gevolgen voor de kwaliteit van de dienstverlening. Kiest een gemeente voor het ontzorgen van de burger dan gaat de kwaliteit van de dienstverlening verder omhoog, maar de kosten ook.

In de casus van de gemeente Almere voeren we naar aanleiding van ons onderzoek vervolgonderzoek uit om de mogelijkheden te verkennen voor het verwerven van extra financiële middelen.

In Binnenlands Bestuur is recent een interessant artikel verschenen waarin de casuïstiek Almere wordt toegelicht.

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Josien Roodnat.